Ó Treasaigh, Lorcán (2018) Scéal Cathrach: Léirithe ar ghnéithe den saol uirbeach in úrscéalta Gaeilge ar leith sa tréimhse 1910-2015. Masters thesis, National University of Ireland Maynooth.

Preview

Download (1MB) | Preview

Abstract

Tá sé de chuspóir ag an tráchtas seo anailís a dhéanamh ar na léirithe a thugtar ar ghnéithe áirithe den saol uirbeach in úrscéalta Gaeilge ar leith le linn tréimhsí éagsúlsa idir 1910-2015, agus sa chomhthéacs sin dírítear ar na dearcthaí a léirítear i leith an tsaoil uirbigh agus tionchar an tsaoil sin ar phríomhcharachtair na n-úrscéalta a ndéantar anailís orthu. I gcaibidil 1, pléitear Deoraíocht (1910), Mo Dhá Róisín (1921) agus Lucht Ceoil (1932). Tugtar suntas don léiriú a thugtar ar an tionchar atá ag an gcóras caipitlíoch ar shaol na cathrach sna húrscéalta sin. Dírítear ar thionchar ghnéithe de pholaitíocht na cathrach ar mhianta pearsanta na bpríomhcharachtar faoi mar a léirítear é in Tonn Tuile (1947), Máire Nic Artáin (1959) agus An Dá Thrá (1952) I gCaibidil 2. Déantar scagadh ar thionchar na polaitíochta sin ar mhianta pearsanta phríomhcharachtair na n-úrscéalta, ach go háirithe. Úrscéalaíocht Bhreandáin Uí Eithir atá á plé i gCaibidil 3. Féachtar ar an tslí ina gcuirtear an tsaoirse phearsanta chun cinn sa chomhthéacs uirbeach in Lig Sinn i gCathú (1976) agus in Sionnach ar mo dhuán (1989). Sonraítear, leis, an tslí ina dtéitear i ngleic le ceist an réalachais in úrscéalaíocht uirbeach na Gaeilge, in Sionnach ar mo dhuán, ach go háirithe. Is é seánra n úrscéil phobail is ábhar do Chaibidil 4, agus sa chomhthéacs sin, dírítear ar shamplaí d’úrscéalaíocht bhleachtaireachta na Gaeilge. Pléitear gnéithe áirithe den seánra sin agus sonraítear an tslí ina ndéanann na húdair a gcuid féin den seánra, i gcás Nead na gCreabhar (1976), Sceon na Mara (2010) agus Scáil an Phríosúin (2015). Tuairimítear gur tuar dóchais d’úrscéalaíocht na Gaeilge é an borradh atá faoi úrscéal pobail na Gaeilge, go háirithe sa tslí ina nglactar leis an saol uibeach mar shuíomh nádúrtha réalaíoch san úrscéalaíocht sin.

Item Type:	Thesis (Masters)
Keywords:	Scéal Cathrach; Léirithe ar ghnéithe; saol uirbeach; úrscéalta Gaeilge; 1910-2015;
Academic Unit:	Faculty of Arts,Celtic Studies and Philosophy > School of Celtic Studies > Nua-Ghaeilge (Modern Irish)
Item ID:	14000
Depositing User:	IR eTheses
Date Deposited:	10 Feb 2021 09:54
URI:
Use Licence:	This item is available under a Creative Commons Attribution Non Commercial Share Alike Licence (CC BY-NC-SA). Details of this licence are available here

Repository Staff Only(login required)

Item control page

Downloads

Origin of downloads